Derleyen: Can Şişman / Milliyet.com.tr – Henüz 15 yaşındaydı ve tam üç yıldır aynı sorunla savaşıyordu. Büyüme sancıları ve okuldaki dersleri haricinde daha büyük bir problemi vardı. Genç kız 2009 yılından beri tam üç yıl boyunca bir siber zorbanın elinden kurtulmak için çabalıyordu. İnternette tanıştığı bu kişi yüzünden hayatının en mutlu geçmesi gereken yılları büyük bir ızdıraba dönüşmüştü. Aldığı tehditler ve karşılaştığı şantajın boyutu her geçen gün daha da artıyordu. Tek başına verdiği mücadelede giderek daha da yorgun düşmüştü. Artık daha fazla yaşamak istemiyordu. Sonunda kararını verdi. Dokuz dakikalık bir videoda tam üç yıl boyunca internet ortamında nasıl tuzağa düşürüldüğünü tek tek anlattı. Videoda o konuşmadı, elindeki notlarla ifade etti kendini. Tam dokuz dakika boyunca yaşadığı tüm zorlukları, hissettiği tüm acıları kağıt parçalarına yazmış ve sesini Youtube aracılığıyla tüm dünyaya duyurmak ve bir yardım talebinde bulunmak istedi. Ancak hiçbir el ona uzanmadı. Ölümünden kısa bir süre sonra 14 milyon kez izlenecek o videodan sonra hayatına son verdi. Üç yıldır verdiği savaş sonucunda hayata henüz 15 yaşında veda etmeyi seçti.
HER ŞEY KAMERAYLA BAŞLADI
Kanada’nın batısındaki Britanya Kolumbiyası eyaletinde yaşayan 12 yaşındaki Amanda Todd, okulunda başarılı ve sosyal bir öğrenciydi. Ergenliğe yeni adım atmanın heyecanıyla hem dışarda sık sık arkadaşlarıyla buluşup sosyalleşiyor hem de yeni yeni keşfettiği internette kendini keşfetmeye çalışıyordu. Ergenlik döneminin henüz başındaydı ve vücudunda keşfettiği değişimler onu şaşırtıyordu. Sosyalleştiği arkadaşlarıyla bu konuları konuşsa da bu sohbetler ona pek de yeterli gelmiyordu. Yeni yeni keşfettiği internet ise ona daha güvenli geliyordu. Hem evinde güvendeydi hem de milyonlarca insanlarla sohbet edebilirdi.
İnternet üzerinden yeni insanlarla tanışıp daha önce hiç yapmadığı sohbetleri yapma fikri onu giderek daha da fazla heyecanlandırıyordu. İnternette daha fazla kişiyle tanışma fikrini gerçeğe dönüştürmek için bir web kamerası satın aldı. Bu kamerayla birlikte yalnızca yaşadığı ülke Kanada’da değil dünyada kendisi gibi İngilizce bilen herkesle sohbet edebilecekti. Ancak bu web kamerasının kendi sonunu hazırladığının henüz farkında değildi.
FOTOĞRAFINI YOLLAMAYA KARAR VERDİ
2009 yılında henüz 12 yaşındayken satın aldığı web kamerası hayatındaki ölümcül hataya sebep olacaktı. Hiç tanımadığı insanlarla sohbet etmeye başlayan Todd ne kadar dikkatli olması gerektiğinin farkında değildi. Her sohbet sonrasında öz güveni artıyor, giderek daha da cesur ve korkusuz davranmasına sebep oluyordu. 2009’un son günlerinde her zamanki gibi okuldan döner dönmez bilgisayarını açtı. Daha önce karşılaşmadığı bir kişiye mesaj attı. Aldığı cevap onu şaşırtmıştı. Karşısındaki kişi sanki onu tanıyor gibiydi. Bu kişi onun 12 yaşında bir genç kız olarak tam olarak ne hissettiğini öyle anlatıyordu ki Todd büyük bir şaşkınlığa uğramıştı. Sohbet ilerledikçe ona güveni giderek daha da arttı. Aralarında artık romantik bir iletişim vardı. Karşısındaki kişiyi tanımasa da onun kendisine değer verdiğini düşünüyordu. Bu kişi çevresinde değildi ama onun kafasındaki her soruya tatmin edici bir cevap veriyordu.
Fakat ortada ciddi bir sorun vardı. Manipüle edildiğinin farkında değildi Amanda Todd. Karşısındaki kişinin asıl niyetinin ne olduğunu çözememişti. O yalnızca iyi anlaşıldığını düşünüyordu. Ailesi ve arkadaşlarından daha fazla kendisini anladığını düşündüğü bu kişiyle günlerce yazıştıktan sonra beklemediği bir istekle karşılaştı genç kız. Karşısındaki kişi ondan soyunup göğüslerini kendisine göstermesini istemişti. Daha önce böyle bir şey denememişti ama o da bunu yapmak istiyordu. Fark edilmek, değer görmek istiyordu. Genç kız biraz düşündükten sonra yeni satın aldığı web kamerası aracılığıyla göğüslerinin ve yüzünün gözüktüğü fotoğrafı yolladı günlerce yazıştığı kişiye. Amanda Todd’un bu eylemi ona hiç düşünmediği sonuçlar doğuracaktı.
VİDEO 14 MİLYON KEZ İZLENDİ
12 yaşındaki genç kız, yolladığı fotoğrafın başına nasıl bir bela açacağını tahmin edememişti. Bu fotoğraf bir anda elden ele birçok sitede yayınlandı. Bir siber zorbalıkla karşı karşıyaydı artık. Karşılaştığı her sitede kendi özel fotoğrafını gören Todd odasında ağlama krizlerine giriyor, yaşadığı bu önemli problemi tek başına çözmenin yollarını arıyordu. Ancak işler giderek çığrından çıkıyordu. Çevresinde yaşayan ve bu müstehcen fotoğrafa denk gelen kişiler Amanda’yı tanımış ve ona korkutucu mesajlar atmaya başlamıştı. Gün geçtikçe her şey daha da kötüye gidiyordu. En büyük korkusu bu fotoğrafı en yakınlarının görmesiydi. Her gün bu korkuyla uyanıp hiçbir şey olmamış gibi okula gidiyor ancak kimseyle mümkün mertebe iletişime geçmiyordu.
Ancak korktuğu başına da geldi Todd’un. Karşısındaki kişi bu müstehcen fotoğrafı ailesine ve arkadaşlarına da yolladı. Bu süreçte tam iki kez hayatına son vermeyi denedi Todd. İki eylemi de başarısızlıkla sonuçlandı. Takvimler 10 Ekim 2012’yi gösterdiğinde ise tek başına verdiği bu mücadeleyi artık sonlandırmaya karar verdi. Sesini Youtube’dan duyurmak için web kamerasını açtı ve dokuz dakikalık bir video çekti. Videoda hiç konuşmadı. Sadece elinde tuttuğu İngilizce yazılmış notları ekrana tuttu. Üç yıl boyunca neler yaşadığını, nasıl tehditlerle karşılaştığını, yakın arkadaşları tarafından nasıl dışlandığını tek tek anlattı Todd. Videoyu yayınladıktan kısa bir süre hayatına son verdi. Ailesi onun cansız bedenini keşfettiğinde artık her şey için çok geçti. 15 yıllık bir ömür siber zorbalık yüzünden bu hayattan kopmuştu. Youtube’a yüklediği video ise kısa zaman içinde 14 milyon kez izlenmişti.
204 BİN FOTOĞRAF, 4 BİN VİDEO, 250 KURBAN…
Amanda Todd tek kurban değildi. Kanadalı genç kızın ölüme gitmesine sebep olan kişi Hollanda’da yaşayan bir adamdı. Üstelik bir Türk’tü. Ailesi Türkiye’den Hollanda’ya göç eden Aydın Çoban doğma büyüme Hollandalıydı. Hayatına son veren Amanda Todd dışında çoğunluğu kız olan tam 200’den fazla çocuğa şantaj yapmıştı. Babasını 17 yaşında kaybeden Çoban, o süreye kadar okulunda başarılı bir öğrenciydi. Babasının ölümünden sonra bir hurdacıda çalışmaya başlayan Çoban, sonrasında yazılım öğrenmeye karar verip vaktinin neredeyse tamamını internette ve bilgisayar başında geçirmeye başladı. Çevresindekiler tarafından her zaman gizemli biri olarak görülen Çoban, ilk olarak sekiz yaşındaki çocukları hedef almaya başladı. Çevrimiçi topluluklarda arkadaşlık kuran Çoban, tam 96 sahte Facebook hesabı oluşturdu.
Amanda Todd’un 2012’nin Ekim ayındaki ölümüyle birlikte sis perdesini aralamaya çalışan polis, bilgi teknolojisi uzmanların yardımıyla Aydın Çoban’ın şüpheli olduğunu tespit etti. Çoban’ı tuzağa düşürmek için Jane adında bir kız gibi davranarak sohbet odasına katılan ve öncesinde onun evine gizlice girip bilgisayarındaki çevrimiçi etkinlikleri kaydeden polis, Hollandalı Türk’ün aradıkları kişi olduğunu kanıtladı. Çoban, Ocak 2014 yılında Hollanda’nın güneyindeki Tilburg’ta bir bungalovda tutuklandı. Yapılan incelemelerde polis 27 sabit disk buldu. Bu sabit disklerin içinde tam 204 bin fotoğraf, 4 bin video, 250 kurbanın listesi, 5 bin 800 adet akraba ve arkadaşlardan oluşan bir başka liste daha keşfedildi. Hollanda polisi, cinselliğini yeni keşfetmiş genç kız ve erkekleri hedef alan Aydın Çoban’ın suçlu olduğunu kanıtlarla ortaya koymuştu. Polis ayrıca Çoban’ın çevrimiçi sohbetlerde kendini gizlemek için yapay zeka yardımıyla sesini bir çocuk gibi gösterecek bir yazılım kullandığını ve bu şekilde çocukları kandırdığını da tespit etti.
KANADA JÜRİSİ ONU SUÇLU BULUNDU
2017’de Amsterdam’daki mahkemede 10 yıl 243 gün hapis cezasına çarptırılan Çoban kısa sürede ülkeyi ayağa kaldırdı. Çoban, 34 kız ve bir erkeğe yönelik çocuk pornografisi, dolandırıcılık ve şantaj suçlarından suçlu bulundu. Ancak Kanada, Amanda Todd davasının ayrı bir vaka olduğu için Çoban’ın ülkeye iade edilmesi talebinde bulundu. Hollanda’da 10 yıllık hapis cezasına çarptırılan Aydın Çoban, yıllar süren iade sürecinden sonra 2020’de Kanada’ya teslim edildi. Ülkesi Hollanda’da cezaya çarptırılan Çoban, Kanada’da Kanada vatandaşı Amanda Todd’un ölümünden sorumlu kişi olarak suçlandı. Geçtiğimiz günlerde gerçekleşen duruşmada Todd’un ölümünden ötürü önce suçsuz olduğunu savunan Çoban, jüri tarafından suçlu bulundu. Hakkındaki beş suçlamadan da suçlu bulunan Çoban’ın oy birliğiyle suçlu bulunduğu açıklandı. Jüri tarafından suçlu bulunan Çoban’ın herhangi bir tepki vermediği mahkeme notlarına eklendi.
Ceza duruşması tarihinin önümüzdeki günlerde belirlenmesi bekleniyor. Kanada’da yayın yapan televizyon kanalı CBC’ye konuşan Todd’un annesi Carol Todd, okul değiştirdikten sonra bile kızlarına ve kendilerine mesajlar geldiğini fark ettiklerinde polise başvurduklarını söyleyerek, “Kanadalı ve Hollandalı makamlara bu dava için gösterdikleri çaba için teşekkür ediyorum. Kızım şu anda burada değil ama bizi bir yerlerde izliyor ve takip ediyor” diye konuştu.