İSTANBUL- 1500 yıl evvel inşa edilen ve UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Ayasofya’da güvenlik zafiyeti yaşanıyor. Kapılarının tahrip olmasıyla başlayan tartışmaların akabinde, cuma günü tarihi yapıyı ziyaret ettik. Her gün binlerce insanın ziyaret ettiği Ayasofya’nın girişlerinde yer alan X-ray aygıtları çalıştırılmıyor. Tarihi yapıda tıpkı anda yaklaşık 15 güvenlik vazifelisi saydık. Onlar da ziyaretçilere “halıya ayakkabıyla basmayın”, “ayakkabıları yanınıza almayın” ve “örtünün” uyarısı yapıyor.
Tarihi yarımadada yer alan Ayasofya, İstanbul’da yapılmış en büyük Bizans kilisesiydi. Fatih Sultan Mehmet’in 1453’te İstanbul’u fethetmesinin akabinde mescide çevrildi. Ayasofya, 1934’te Atatürk’ün önerisi ve Bakanlar Şurası kararı ile müzeye dönüştürüldü ve 1 Şubat 1935’te ziyarete açıldı. Müze, 24 Temmuz 2020’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kararıyla tekrar mescide dönüştürüldü ve ibadete açıldı.
Cami olarak ibadete açılmasının akabinde ziyaretçi sayıları on binleri buldu. Bu dünya mirası, son günlerde yaşanan tahribatla gündemde. Vakıflar Genel Müdürlüğü, Ayasofya Mescidi İmparator Kapısı’ndaki tahribatın gündem olmasının akabinde yaptığı açıklamada mevzuyla ilgili isimli ve idari soruşturma yürütüldüğünü açıkladı. Müdürlük Ayasofya’da 154 güvenlik kamerası bulunduğunu, 68 güvenlik vazifelisi ve turizm polislerinin vazife yaptığını tabir etti.
‘KUYRUĞUN UCU GÖRÜNMÜYOR’
Tartışmaların akabinde Ayasofya’yı ziyaret ettik. Cuma namazından evvel tarihi yapıya binlerce insan geldi ve içerisi büsbütün dolunca kapılar kapandı. Bunun üzerine güvenlik vazifelileri ve turizm polisi kapıda kalanlara ‘içerinin dolduğunu ve namazdan sonra boşalacağını’ anlatmaya çalıştı. Kapı önünde küme grup gelen beşerler içeri girme konusunda ısrarcı oldu ve kimi vakit öfkelendi. Kent dışından geldiğini söyleyenler de kapıdan dönmek zorunda kaldı. Fakat, tıpkı anlarda hakim ve savcı kimliğini gösterenlerin, protokol kapısına yönlendirilerek içeri alınması dikkat çekti.
Dakikalar geçtikçe kapının önünde beşerler sistemsiz bir kuyruk oluşturmaya başladı. Ne bir güvenlik şeridi ne de işçi vardı. Saat 14.20’yi gösterdiğinde yüzlerce kişinin oluştuğu kuyruğun sonu görünmez hale geldi. 14.30’a hakikat cuma namazını kılan binlerce kişi tarihi yapıyı boşaltınca kapılar tekrar açıldı.
‘X – RAY’LER ÇALIŞTIRILMIYOR’
Çok sayıda insan birden içeri atak etti. Güvenlik noktalarından geçenlerin ne çantası arandı ne de üstleri denetim edildi. X – ray aygıtları çalıştırılmadı. Girişte sadece 5 güvenlik vazifelisi vardı. Onlar da bayanlara ve diz üstünde şortla gelenlere örtünmeleri konusunda ikazlarda bulunuyordu. İçeriye girdiğimizde tarihi kapıların olduğu alanda sırf iki güvenlik vazifelisi vardı. Bir de turizm polisleri geziyordu. O güvenlik vazifelileri de kalabalığın halıya ayakkabılarıyla basmamaları ve ayakkabıları yanlarında içeri sokmamaları konusunda daima uyarıyordu. Tarihi kapıların önüne şeritler çekilmiş ve ziyaretçiler kapılara dokunduğunda uyarılıyor lakin güvenlik vazifelisi az olduğu için bütün kapıları görmesi ve denetim etmesi güç. İçeri girdiğimizde yaşanan kalabalık ziyaretin tesiriyle tarihi yapıda ağır bir koku vardı.
‘TARİHİ KÜPÜN İÇİNDE ÇOCUKLAR GEZİYOR’
İçeride de tam bir düzensizlik hakim. Yüzlerce insanın tıpkı anda ziyaret ettiği tarihi yapıdaki güvenlik vazifelileri sayısı ise 5’i geçmiyor. Bir de turizm polisleri var lakin hem polislerin hem de güvenlik vazifelilerinin vaktinin birçok ayakkabılarını girişteki raflara bırakmak yerine elinde taşıyanları uyarmakla geçiyor. Güvenlik vazifelilerinin vardiyalı çalıştıklarını ve molalarda birbirlerinin yerine baktıklarını öğrendik. Bu sırada 3. Murad devrinde getirilen, Helenistik periyoda ilişkin yekpare mermer küpü çeviren şeritlerin içinde çocuklar geziyor ve ellerini küpe sürüyor. Dışarı çıkarken kimi insanların güvenlik görevlisine ayakkabılarını sorduğunu ve kaybolduğu için tartıştığına şahit olduk.