Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) mayıs ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 2,98 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 73,5’e yükseldiğini açıklamasının akabinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayınlandı.
“Enflasyona en büyük katkı temel mal gruplarından”
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’na nazaran, mayısta tüketici yıllık enflasyonundaki artış alt kümeler geneline yayılırken, kelam konusu yükselişe en besbelli katkı 1,11 puanla temel mal kümesinden geldi.
“Emtia fiyatları, tedarik zinciri sorunu ve dolar kuru artışı sürdü”
AA’nın haberine nazaran, bu devirde, memleketler arası emtia fiyatları, döviz kuru gelişmeleri ve tedarik zincirinde süregelen aksamalarla üretici fiyatlarındaki artışlar devam etti.
Kelam konusu gelişmelerle mayısta evvelki aya nazaran yıllık tüketici enflasyonuna katkı temel malda 1,11 puan, hizmette 1,09 puan, besinde 0,48 puan, güçte 0,44 puan ve alkol-tütün-altın kümesinde 0,41 puan arttı.
“Hizmet fiyatları yükseldi”
Hizmet fiyatları mayısta yüzde 3,73 yükselirken, küme yıllık enflasyonu 3,60 puan artışla yüzde 45,78 oldu. Bu devirde, yıllık enflasyon ulaştırma hizmetlerinde yataya yakın bir seyir izledi, lokanta-otel kümesinde daha besbelli olmak üzere başka alt kümelerde ise yükseliş gösterdi.
“Konaklama hizmetleri arttı”
Lokanta-otel alt kümesinde fiyatlar gerek yemek gerekse konaklama hizmetleri kaynaklı yüzde 5,47 arttı ve yıllık enflasyon 7,57 puan yükselişle yüzde 76,83’e çıktı. Öteki hizmetler alt kümesi fiyatları yüzde 2,97 yükselirken, iki yıl ortadan sonra tekrar başlayacak olan hac ziyaretlerinin sürüklediği paket cins kalemi bu gelişmede öne çıktı.
“Kirada aylık artışlar hızlandı”
Ulaştırma hizmetlerinde fiyat artışları yüzde 5,14 ile genele yayıldı. Yüksek baz nedeniyle alt küme yıllık enflasyonu yatay seyrederek yüzde 78,16 oldu. Mevsimsel tesirlerden arındırılmış datalar, kirada aylık artışların bir ölçü hızlandığına işaret etti.
“Ev ile ilgili paklık materyalleri fiyatları artış yaşadı”
Temel mal yıllık enflasyonu mayısta 3,74 puanlık yükselişle yüzde 65,32’ye ulaştı. Bu periyotta yıllık enflasyon tüm alt kümelerde yükseldi. Altın hariç güçlü mal fiyatları mayısta yüzde 2,14 artarken, küme yıllık enflasyonu yüzde 76,75 olarak gerçekleşti. Bu gelişmede büyük ölçüde mobilya, araba ve beyaz eşya fiyatları belirleyici oldu. Öteki temel mallarda fiyat artışları küme geneline yayılmakla birlikte konut ile ilgili paklık materyalleri, ferdî bakım eserleri ve konutun bakım tamirine yönelik gereçler öne çıktı. Bu gelişmelerle küme aylık enflasyonu yüzde 3,94 oldu.
Giysi ve ayakkabı kümesinde ise mayısta aylık fiyat artışı yüzde 4,63 olurken, yıllık enflasyon 3,52 puan yükselişle yüzde 29,27’ye çıktı.
“Enerji fiyatlarında şebeke suyu ve akaryakıt kalemleri öne çıktı”
Güç fiyatları mayısta yüzde 2,90 artarken, küme yıllık enflasyonu 3,01 puanlık yükselişle yüzde 121,21 oldu. Bu gelişmede yönetilen yönlendirilen kalemlerden şebeke suyundaki yüzde 6,48’lik ve Türk Lirası cinsi petrol fiyatları ile akaryakıttaki yüzde 3,97’lik fiyat artışları belirleyici oldu. Bu devirde katı yakıt fiyatlarındaki artışlar devam ederken, tüp gaz fiyatlarında bir ölçü düşüş görüldü.
Besin ve alkolsüz içecek fiyatları mayısta yüzde 1,63 arttı ve küme yıllık enflasyonu 2,53 puan yükselerek yüzde 91,63’e çıktı.
Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 3,06 puan düşüşle yüzde 97,61 düzeyine gerilerken, işlenmiş besinde 7,92 puan artışla yüzde 86,01’e yükseldi. İşlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış datalar zerzevat fiyatları kaynaklı olarak taze meyve ve zerzevat kaleminde fiyatların gerilediğine işaret etti.
İşlenmiş besinin enflasyona tesiri
İşlenmiş besinde, ekmek ve tahıllar kaleminde fiyatların yüzde 3,65 artmasıyla yıllık enflasyon yüzde 90,69’e yükseldi. Öbür işlenmiş besinde aylık fiyat artışı daha bariz olurken, bu kümede peynir ve öteki süt eserleri başta olmak üzere katı-sıvı yağlar, çay-kahve, et eserleri, şeker ve kontaklı eserler öne çıktı.
Alkollü içecekler ve tütün eserleri fiyatları mayısta yüzde 6,53 artarken, yıllık enflasyon yüzde 66,62’ye yükseldi. Bu gelişmede üretici firmalar kaynaklı yapılan fiyat artışları belirleyici oldu. Kümenin aylık tüketici enflasyonuna katkısı ise 0,28 puan seviyesinde gerçekleşti.
“Ara malları yıllık enflasyonu yataya yakın seyretti”
Yurt içi üretici fiyatları mayısta yüzde 8,76 arttı ve yıllık enflasyon 10,34 puan yükselişle yüzde 132,16’ya çıktı.
Güç enflasyonu dikkat cazibeli boyuta ulaştı
Özellikte güç enflasyonundaki artış dikkati çekti. Fiyat artışları alt kalemler geneline yayılırken, elektrik-gaz üretimi ile dağıtımı, öbür madencilik ve taş ocağı eserleri, besin eserleri, içecekler, inşaat kesimi ile ilişkili olan metalik olamayan mineral eserler ve ağaç eserlerindeki artışlar öne çıktı. Elektrik-gaz üretim ve dağıtımı fiyatları aylık bazda yüzde 38,49 yükselirken, bu gelişmede büyük ölçüde gaz imalatı fiyatlarındaki artış tesirli oldu.