Meltem Güneş – Bitlis’te bir köpek tarafından ısırılmasının ardından tedavisi için Ankara’ya getirilen çocuklardan 10 yaşındaki M. E.’ye “kuduz” teşhisinin konulması, tahmini sayıları sekiz milyonu aşan sahipsiz sokak hayvanlarıyla ilgili tartışmaları yeniden alevlendirdi. Tarım ve Orman Bakanlığı Sokak Hayvanları Rehabilitasyonu projesi için 2023 yılı bütçesinden ayırdığı 100 milyon TL’lik kaynağın 32 milyon TL’lik bölümü “kısırlaştırma”, 68 milyon TL’lik kısmı da hayvan bakımevlerinin yapımı için kullanılacak.
8 milyonu aşıyor
Türkiye’de sekiz milyonu aşkın sahipsiz sokak hayvanı olduğu tahmin edilirken, bunların ıslahı, oluşturabilecekleri tehditlerin önlenmesi amacıyla uygulanan proje ve destekler, bakanlığın koordinesinde yürütülüyor.
Bu kapsamda sahipsiz sokak hayvanlarına yönelik geçici hayvan bakımevi yapımı için 2009-2022 döneminde 88 yerel yönetimlere toplam 72 milyon TL mali destek sağlandı.
Kısırlaştırılmaları için de 2017-2022 döneminde yerel yönetimlere aktarılan toplam tutar 25 milyon TL oldu. Sokak Hayvanlarının Rehabilitasyonu Projesi kapsamında sadece bu yıl ağustos ayı itibarıyla geçici bakımevi yapımı için 11 yerel yönetime 18.6 milyon TL, sahipsiz hayvanların kısırlaştırılması amacıyla da 8.8 milyon TL destek sağlandı.
2.3 milyonu aşılandı
Bakanlığın verilerine göre, yerel yönetimler tarafından 2004-2022 Eylül döneminde 2.3 milyon sahipsiz hayvan aşılanırken, yaklaşık 2 milyon hayvan kısırlaştırıldı ve 479 bin hayvan da bakımevlerinden sahiplendirildi.
Denetim çalışmaları kapsamında hayvan hakları ihlalleri ile ilgili olarak 2017-2021 yılları arasında toplam 26 milyon TL, 2022 yılı Temmuz ayı itibarıyla 6.2 milyon TL idari para cezası uygulandı.
Sokak Hayvanlarının Rehabilitasyonu Projesi kapsamında, kısırlaştırılarak bakanlığın Hayvanları Koruma Bilgi Sistemi’ne (HAYBİS) kaydedilen hayvan başına 200 TL olmak üzere 2023 yılı için toplam 32 milyon TL ve hayvan bakımevi yapımı maksadıyla ise 68 milyon TL olmak üzere toplam 100 milyon TL ödenek ayrıldı.
Erken müdahale ile önlenebilir
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Bülent Cengiz, kuduzun erken müdahale edildiğinde önlenebilir bir hastalık olduğunun altını çizdi. Cengiz, şu bilgileri verdi:
“Kuduz hastalığı, ısırılmadan hemen sonra başlamıyor, kuluçka dediğimiz bir süre var. Virüs önce ısırılma yerindeki kas dokusunun içinden sinir uçlarına giriyor ve oradan günde 1-2 santim kadar ilerleyerek beyne, omuriliğe ulaşıyor.
Beyne ulaşmasıyla birlikte tekrar vücuttaki tüm sinirlere iletiliyor ve dokuları, organları etkiliyor, felç durumu gelişebiliyor. Bu nedenle hastalık sinirler içinde yayılmadan, virüs orada çoğalmaya başlamadan sürecini durdurabilirsek hastalığı önleyebiliyoruz.”
Dünyada her yıl 59 bin kişi ölüyor
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre 2013 ile 2022 yılları arasında sadece 15 ülkede köpek aracılı kuduz bildirildi.
Kuduz, her yıl dünya çapında yaklaşık 59 bin ölüme neden oluyor ve vakaların yüzde 95’i Afrika ve Asya’da meydana geliyor. Kuduz ölümlerinin yüzde 99’unu da kuduz köpeklerden kaynaklı. Yine DSÖ raporuna göre vakaların yaklaşık yarısı 15 yaşın altındaki çocuklar.
Taburcu olan çocuk: Arkadaşım iyi değil
Bitlis’in Adilcevaz ilçesine bağlı 600 haneli Göldüzü köyünde sokak köpeklerinin ısırması sonucu kuduz olduğu kesinleşen küçük M. E’nin yoğun bakımda tedavisi sürerken, çocukların yaşadığı köydeki sokak köpekleri ise halkın korkulu rüyası oldu. Bazı aileler çocuklarını okula göndermezken bir kısmı da okul servisleri ile çözüm buldu. Göldüzü köyü muhtarı Halis Uruçlu “Çocuklar köpeklerin korkusundan okula gelip gidemiyorlar” diye konuştu.
Bu arada köpek tarafından ısırılan ve Ankara’da tedavi gördükten sonra taburcu olan 10 yaşındaki P.E., ailesine kavuştu. Okula giderken köpek saldırısına uğradığını ifade eden P.E., “Benim sağlık durumum iyi. Ancak arkadaşım M.E.’nin sağlık durumu iyi değil” dedi. Konuyla ilgili açıklama yapan Adilcevaz Belediye Başkanı Necati Gürsoy, “Şuanda ilçemizde çok miktarda maalesef başı boş hayvan var” diye konuştu. l DHA İHA